عیماد جەباری
پێش 3 مانگ
بڕیارە رۆژی یەكشەممە 4ی ئابی 2024، پەرلەمانی عێراق خوێندنەوەی دووەم بۆ پڕۆژە یاسای ( مافی بەدەستهێنانی زانیاری ) بكات، چالاكوانان و رۆژنامەنوس و یاساناسانی بەئاگاو زیندووی عێراق، بە ( یاسای كەلەبچە ) یاخود ( یاسای قەدەغەكردنی زانیاری ) ناوی دەبەن.
پڕۆژەكە لە 18 ماددە پێكدێت، زانیاری بە حەقیقەتێك پێناسە كردووە كە بەهای مادی و مەعریفی هەیە لەلای لایەنە پەیوەندیدارەكان، كە (تۆمارو بەڵگەنامەی نوسراوو تۆماری ئەلیكترۆنی و نەخشەو خشتەو وێنەو گرتەی ڤیدیۆیی و تۆماری دەنگی دەگرێتەوە.)
ئەو لایەنانەی كە ئەم زانیاریانەی لایە، جگە لەدامەزراوەو فەرمانگە حكومییەكان، حزبە سیاسییەكانشی تێدایە.
جا بەپێی پڕۆژە یاساكە، بەدەستهێنانی زانیاری ئاسان نییە، بەڵكو بە فلتەرو رێوشوێنی ئەمنی و رۆتیناتی فەرمانگەكاندا تێپەردەبیت.
ئەگەر بتەوێت لەسەر بابەتێك زانیاریت دەستبكەوێت، سەرەتا فۆڕمێكی تایبەت پڕدەكەیتەوەو رادەستی ئەو دامەزراوەیەی دەكەی كە زانیارێكەییت دەوێت، تێدا دەنوسیت كە چیت دەوێت؟ بۆ چیتە؟ چی لێدەكەی؟
دواتر نوسراوێكی مۆركراوت دەدرێتێ كە بەرواری رۆژی رادەستكردنی داواكارییەكەتی تێدایە و رسوماتیش دەدەی بۆ ئەوەی داواكارییەكەت وەربگیرێت.
لەماوەی 5 رۆژدا سەرۆكی دامەزراوەكە سەیری داواكارییەكەت دەكات، ئەگەریش سەیری نەكرد ئەو بە رەفزكراوە هەژمار دەكرێت.. ئەگەر سەیرشی بكرێت پێویستە داواكار ئاگاداربكرێتەوە كە داواكارییەكەی قبوڵكراوە یاخود نا.. ئەگەر قبوڵكرا ئەوە لەماوەی 15 رۆژدا وەڵامەكەی پێدەگات، دەشكرێت یەكجار ماوەكەی بۆ 7 رۆژ درێژبكرێتەوە، كەواتا بۆ بەدەستهێنانی زانیارییەك بەفەرمی و لەدامەزراوەی پەیوەندیدارەوە ئەگەری هەیە 22 رۆژ بخایەنێت كە بۆ رۆژنامەنوس قورسە، چونكە هەتا بۆ بابەتێك وەڵام دەدرێیتەوە ئەوە بابەتەكە هیچ بەهایەكی هەواڵی نامێنێت.
هەر لەپڕۆژەكەدا دەڵێت، ئەگەر ئەو زانیاریەی داوای دەكەی بۆ ئازادكردنی كەسێك یا پاراستنی بێت دەبێت لەماوەی 3 رۆژدا وەڵام بدرێتەوە.
لایەنی هەرە خراپی ئەم پڕۆژەیە ئەوەیە كە 13 جۆر زانیاری داناوە كە دركاندنی قەدەغەیە و نابێت بە داواكار بدرێت، كە دیارترینیان ( زانیاری هێزە چەكدارەكان، ئاسایشی نشتیمانی و سیاسەتی دەرەوە، پەیوەندی و نامە گۆڕینەوە نێودەوڵەتییەكان، بەڵگەنامە نهێنییەكان، كۆنوسی كۆبونەوەكانی ئەنجومەنی وەزیران و وەزارەت و دەستەكان، راسپاردەو پێشنیازو راوێژ كە دەبنە بنەمای بڕیار، ئەو زانیاریانەی كاریگەریان لەسەر دانوستانی نێوان عێراق و وەڵاتێكی دیكە دەبێت، لێكۆڵینەوە كارگێڕییەكان، زانیاری پیشەسازی و دارایی و ئابوری و بازرگانی كە ئاشكراكردنیان زیان بە مافی فكری كەسێك دەگەیەنێت، زانیاری كە كاریگەری لەسەر رەوشی دانیشتنەكانی دادگا دەبێت، گرێبەستی ركابەری و زیادكردنەكان)
لەدوای خوێندنەوەی پڕۆژەكە، بۆت روندەبێتەوە كە لەجێی ئاسانكردنی بەدەستهێنانی زانیاری، رێگریی لەبەدەستهێنانی زانیاری دەكات، ئەمەش بابەتێكی سروشتییە چونكە زۆرینەی پەرلەمانتاران لەرەوتە دژە مەدەنییەكانن هەر بۆیە خواستی ئەوان رێگری و سنورداركردنی ئازادییەكانە نەك زیاتر شەفافیەت بۆ هاولاتیان.
لەبنەڕەتدا لەجێی ئەوەی پڕۆژەكە بۆ ئاسانكردنی وەرگرتنی زانیاری بێت، هاتوون دەیانەوێت لەژێر ناوی ئازادی بەدەستهێنانی زانیاری، زانیارییەكان بشارنەوە.
دواتر بابەتی ئاسایشی نەتەوەیی كەئاماژەی بۆ كراوە و هەر بابەتێك پێشێلی بكات قەدەغەیە بڵاوبكرێتەوە، بابەتێكی لاستیكییە و نازانیت بەرونی مەبەستی چییە؟ چونكە رەنگە راپۆرتێكی بنكوڵكاری لەسەر دار خورما بخرێتە چوارچێوەی ئاسایشی نەتەوەیی و رۆژنامەنوسەكە سزا بدرێت.
لەئەگەری پێنەدانی زانیاریش، بەپێی پڕۆژەكە، رۆژنامەنوس و هاوڵاتی دەتوانێ لەفەرمانگەیەكی تایبەتی سەر بە كۆمسیۆنی باڵای مافی مرۆڤ سكاڵا تۆمار بكات، جا پرسیارەكە ئەوەیە كۆمسیۆنێك خۆی بەو لاوازیەوە چۆن دەتوانێت لێپێچینەوە لەگەڵ كەسێكدا بكات هەر بۆ خۆشی زانیاریت نەداتێ.
