PLUS4
پێش 8 مانگ
ئەسما محەمەد هاوسەری یەكەمی ئەبو بەكر بەغدادی، بۆ یەكەم جار لەچوارچێوەی چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ كەناڵی عەرەبییە حەدەس، تیشكی خستە سەر بەشێكی ژیانی خێزانی و نهێنی خێزانەكە.
ئەسما محەمەد، دەڵێت: ساڵی 1999 هاوسەرگیریم لەگەڵ ئیبراهیم عەواد ناسراو بە (ئەبو بەكر بەغداد)ی كردووە، ئەوكات خوێندكاری ماستەر بوو لەكۆلێژی ئیسلامی، مرۆڤێكی ئاسایی بوو هیچ بۆچونێكی توندڕەوی نەبوو، بەڵكو كەسێكی كراوەبوو.
بەڵام ساڵی 2004 دوای ئەوەی بەبێ هیچ هۆكارێك لەلایەن هێزەكانی ئەمریكاوە دەستگیركرا و بۆ ماوەی ساڵێك لەزیندان مایەوە، دوای دەرچوونی لەزیندان، گۆڕانكاری بەسەردا هات.
سەرەتای گۆڕانكارییەكان كە تێبینیم دەكرد، بۆ كەسایەتییەكی ئاڵۆز گۆڕدرا، زۆری لەدەرەوە دەمایەوە ئەوەش پێچەوانەی رابردووی بوو.
دەشڵێت، ساڵی 2008 بۆم دەركەوت كە لەلایەن هێزەكانی ئەمریكاوە داواكراوە، لەسامەرا بوین لەماڵی باوكی، كاتێك هێزەكانی ئەمریكا هەڵیانكوتایە سەرمان بەڵام ئەو لەماڵ نەبوو، براكەی دەستگیركرا.
ئەسما‌و درێژە بەقسەكانی دەدات و دەڵێت:" ساڵی 2010 ئیدی تێگەیشتم كە پەیوەندی بە رێكخراوی قاعیدەوە هەیە ."
لەساڵانی دواییدا بەردەوام شوێنی نیشتەجێبونمان دەگۆڕدرا، بەشێوەیەك ببوە شتێكی رۆتینی رۆژانە چونكە ئەبو بەكر زۆر جەختی لەسەڵامەتی خۆی دەكردەوە و گرنگی بە پاراستنی خۆی دەدا.
لەروی ئاینیشەوە، خستمانییە دۆخێكەوە وەك ئەوەی لەژێر مانەوەی زۆرەملێدابین، بۆمان نەبوو نزیك دەرگا و پەنجەرە ببینەوە، تەنانەت بۆ نەخۆشخانە و پزیشكیش چاومان دەبەسترا تاوەكو نەزانین بۆ كوێ دەڕۆین.
بەوتەی ئەسما، وەك خێزان هیچ كاتێك نەچونەتە تونێل و ئەشكەوتەوە و هاوشێوەی خەڵكی ئاسایی ژیاون، هەرگیز لەبەردەم ئەو و منداڵەكانیدا، بەغدادی پشتێنی بۆمبڕێژكراوی نەبەستووە بەڵكو بەردەوام دەمانچەی پێبوە.
هاوسەری یەكەمی بەغدادی ئاماژە بەوەشدەدات كە ماڵیان لەرەقە بووە كاتێك هاوسەرەكەی سێ كوڕەكەی بڕدووە بەبیانوی ئەوەی دەیانباتە ناوچەی مەنسوڕە تاوەكو فێری مەلەوانیان بكات، بەڵام دوای چەند رۆژێك توشی سەرسوڕمان دەبێت كاتێك لەشاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە ئەبو بەكر بەغدادی دەبینێت لەموسڵەوە بانگەشەی خیلافەت دەكات.
چیرۆكی گواستنەوەی خێزانەكەی بەغدادی بۆ سوریا
لەتاڕمییە دەژیایین، كاتێك ئاگاداركرامەوە دەمانگوازنەوە بۆ شوێنێكی تر، دواتر زانیم ئێمە بەرەو موسڵ دەڕۆین.
ماوەی چەند رۆژێك لەموسڵ ماینەوە، پاشان لەگەڵ منداڵەكاندا گواستراینەوە گوایە دەڕۆینە هەولێر، لەراستیدا گەیشتینە خاڵێكی سەربازی كە پێشمەرگەی لێبوو، بەرانبەر بڕێك پارەی دۆلار رێگەیان بۆ كردینەوە و چوینە نێو سوریاوە.
لەماڵەوە هیچ كەسێك سەردانی نەدەكردین، بەڵام گەنجێك لەتەمەنی 23 ساڵ بەناوی مەنسوڕ بەردەوام هاوڕێیەتی بەغدادی دەكرد، دواتر بەغدادی كردی بەزاوای خۆی و ( ئومەیمە)ی كچی لەتەمەنی 12 ساڵیدا پێشكەش كرد.
ئەسما دەڵێت: لەگەڵ بەغدادی سەبارەت بەخیلافەت گفتوگۆی زۆرم كردو پێم وت" خیلافەت كۆتایی هاتووە و لەم سەردەمەدا ناگونجێت بەڵام ئەو لەسەر بیروباوەڕی خۆی سوربوو."
ئێمە كەوتبوینە بەردەم مەترسی، بەغدادی تووشی غرور و لوتبەرزی ببوو، كەسی بەلاوە گرنگ نەبوو تەنها بیری لە داگیركاری و پاراستنی خۆی دەكردەوە و پێیان وابوو دەگەنە رۆما و ئازادی دەكەن.
تەنانەت لەو ماوەیەدا هەستیان دەكرد دەوڵەت و خاوەن خیلافەتن، هەندێ جار بەغدادی خودی خۆی شۆفێری ئۆتۆمبێلی دەكردو پێویستی بە یاریدەدەریش نەبوو.
ئێمەش لەنێوان موسڵ و سوریا بەردەوام دەگوازراینەوەو بەپێی پێویستی دۆخەكە هەر جارە و لەشوێنێك بوین.
لەبارەی هاوسەرەكانی دیكەی بەغدادییەوە، ئەسما دەڵێت: پێش راگەیاندنی خیلافەت، هاوسەرگیری لەگەڵ ژنێكی سوری كرد كە خەڵكی حەلەب بوو، پێشتر هاوسەری سەركردیەك بوو، دوای كوشتنی هاوسەرەكەی رۆشتبوە سعودیا و دواتر گەڕایەوە تاوەكو هاوسەرگیری لەگەڵ بەغدادی بكات.
دوای راگەیاندنی خیلافەتیش، راستەوخۆ هاوسەرگیری لەگەڵ كچە عێراقییەك كرد كە تەمەنی 14ساڵ بوو، كچی كەسێكی نزیك لەخۆی بوو، لەساڵی 2015یش هاوسەرگیری لەگەڵ ژنە شیشانییەك كرد.
بەوتەی هاوسەرەكەی، بەغدادی زیاتر لە 11 كچە سبییەی هەبووە، ئەو دەڵێت: دەوڵەتی خیلافەت ببوە دەوڵەتی ژن، گەڵێك لەو بارەیەوە گفتوگۆم لەگەڵ كردن كە ئەو كارە هەڵەیە بەڵام بێ سود بوو.
هەموو سەركردەكانی داعش، كچی ئێزدیان هەبوو، لەو ماوەیە هەمووان ببون بە وەحش، تینوی ژن و سێكس بون، خەسڵەتی مرۆڤیان تێدا نەمابوو، هیچ شتێك هێندەی ژن وهاوسەرگیری هەرزان نەبوو.
بەوتەی ئەسما، بەغدادی نەخۆشی شەكەرەی هەبووە بەردەوام چارەسەری وەردەگرتووە، جارێكیش نەشتەرگەری گوێی كردووە و كەمترین پاسەوانی لەگەڵدابووە، تاوەكو ئاشكرانەبێت.
هاوسەرەكەی دەڵێت، باوەڕناكەم بەغدادی لەهیچ شەڕێكدا بەشداربوبێت.
دەشڵێت، دوایینجار بەغدادی لەئیدلب بینیوە، ئەوش دوای هەڵاتنیان لەئەلبو كەمالەوە هەمویان لەماڵی باوكی بەغدادی كۆبونەتەوە، برا و خوشكانی هەموو لەوێ بونە كاتێك ماڵئاوایی لەهاوسەر و منداڵەكانی كردووە.
سالی 2018 دوای گواستنەوەیان بۆ توركیا، سەرەتا بەناسنامەی سوری نیشتەجێبونە، دوای كەمتر لەشەش مانگ شۆك بونە كاتێك بەغدادی داوایكردبوو ببنە دوو بەشەوە.
هاوسەركەی بەغدادی خەلیفەی رێكخراوی داعش دەڵێت: خەلیفە و سەركردەكان لەگەڵ ژن و منداڵەكانی خۆیاندا دەژیان كەچی خەڵكی ژێر دەستیان لەخراپترین دۆخا بون، كە ئەمە پەڵەی رەش بوو.
مێژوویەكی رەش بوو و كۆتایی هات، بڕوام وایە جارێكیتر دووبارە نابێتەوە بۆیە دەبێت ژنان باشتر بیربكەنەوە، منداڵێكی زۆر نازانن كێ باوكیانە، ئاگاداری نەوەی داهاتووبن، بابەتی خیلافەت و كۆتایی دوونیا بۆ خودا خۆی بەجێبهێڵن.
